طراحی خانه ای برای امروز با رویکرد بازتعریف مفهوم خانه از دیدگاه اسلام

موضوع اصلی این رساله پرسش از چگونگی برپا ساختن خانه از نگاه اسلام است. دست یابی به این هدف بر اساس این پرسش آغاز می گردد که «آیا می توان اصول و معیارهایی برای طراحی خانه بر اساس آموزه های اسلام ارائه کرد؟» به همین سبب در این رساله به مرور از فصول ابتدایی به ترتیب به سوی پاسخ گویی به پرسش اصلی کوشش می شود. فصل ابتدایی، با بررسی نظرات موجود در رابطه با خانه از دیدگاه های مختلف در حوزه ی معماری آغاز می گردد. بررسی و تشریح دیدگاه معماری مدرن، پدیدارشناسی، روانشناسی تحلیلی، سنت گرایی و علوم اجتماعی در رابطه با خانه این امر را حاصل می دارد که مردم با فرهنگ های مختلف به دلیل نظام های رفتاری متفاوت در قرارگاه های رفتاری گوناگون زندگی می کنند. به همین دلیل می توان خانه را به عنوان بستر رفتارهای انسان در نظر داشت و برای ارائه ی چگونه برپا ساختن خانه به شناخت رفتارهای انسانی در بستر فرهنگ های مختلف پرداخت. به همین سبب پرسش دیگری در انتهای این فصل مطرح می گردد که چه نسبتی می تواند میان معماری به عنوان بستر زندگی و محمل وقوع رفتارهای انسان و اسلام به عنوان عاملی در شکل دهی به رفتارهای انسانی برقرار باشد؟ در فصل بعدی این پژوهش، در پی تامل در پرسش های ایجاد شده در مسیر تحقیق، به بررسی نسبت های مطروحه میان معماری و اسلام پرداخته می شود. نسبت معماری و اسلام در حوزه های تاریخیگری و نظری مورد مطالعه قرار می گیرد و در انتهای این مسیر و با توجه به پیچیدگی ها ، تفاوت خاستگاه ها و تضاد نظرات در این حوزه، به مشخص ساختن نیت، موضع و مقام پژوهشگر در میان تمامی این پیچیدگی ها پرداخته می شود. این پژوهش، نسبت معماری و اسلام را در رجوع به اعتقادات و اصول اسلام برای مسلمانان برقرار می داند به همین سبب به بررسی علوم اسلامی و حدود و چارچوب های بخش های مختلف آن می پردازد. به دلیل پرداختن به رفتارهای بحث در حوزه ی حکمت عملی اسلام و اخلاق اسلامی مورد پیگیری قرار می گیرد. در فصل پسین این پژوهش ، به صورت مستقیم به بررسی حوزه ی حکمت عملی اسلام پرداخته می شود. تلاش پژوهشگر یافتن چگونگی دیدگاه اسلام و توجهات خاص آن به مسکن می باشد که در این میان، موضوع خانواده به عنوان هسته ی مرکزی و کانون شکل گیری جامعه ی اسلامی مورد نظر قرار می گیرد. بر اساس بررسی متون علمی و تاریخی ، تعریف خاص از مسکن به عنوان «مکانی برای سکونت همراه با آرامش برای انسان» در پایان این فصل بیان می گردد. واژگان کلیدی : مسکن ، اسلام ، معماری اسلامی ، خانه